متاسفانه در سال های اخیر تولیدكنندگان محصولات كشاورزی در كشور به جای بهره گیری از دانش روز كشاورزی برای تولید بیشتر، مصرف كودهای شیمیایی را در واحد سطح افزایش داده اند. توهم افزایش عملكرد ناشی از مصرف هرچه بیشتر آب و كود شیمیایی در بعضی از مناطق كشور سبب استفاده بی رویه از منابع آب و كود شده به طوری كه تداوم این امر علاوه بر خسارت های مالی و تشدید عدم تعادل عناصر غذایی در خاك، خطرات جدی را در رابطه با آلودگی خاك و آب به وجود آورده است. متاسفانه به دلیل ارزانی نسبی كودهای شیمیایی و اختصاص یارانه به كودهای تك عنصره، تولیدكنندگان محصولات كشاورزی از مصرف مواد آلی غافل شده اند به طوری كه در حال حاضر افزودن مواد آلی به خاك كه علاوه بر بهبود شرایط فیزیكی و شیمیایی، آثار بسیار مثبتی نیز در امر تغذیه و افزایش حلالیت اكثر عناصر غذایی مورد نیاز گیاه دارد، از سوی كشاورزان به كنار گذاشته شده است. فقیر بودن خاك در اكثر مناطق ایران از نظر مواد آلی ریزمغذی و عدم استفاده از كودهای آلی طی سالیان طولانی باعث شده ساختمان خاك شرایط مناسبی برای رشد ریشه نداشته و افت عملكرد را به دنبال داشته باشد. با این حال همچنان كودهای اوره و فسفاته بدون توجه به نوع خاك و محصول مورد پرورش هر سال بیشتر از سال قبل مورد استفاده كشاورزان قرار می گیرد.
مصرف بیش از حد كود و سموم شیمیایی در حال حاضر زیان های فراوانی را به محیط زیست و سلامت عمومی مردم وارد كرده است. طبق گزارش های موجود در استان های شمالی كشور، مصرف سموم و كودها در این استان ها چندین برابر استان های دیگر است از این رو آمار سرطان های گوارشی و تنفسی هم در این استان چندین برابر میانگین متوسط كشور است. به گفته مدیر تحقیق و توسعه فناوری زیستی آسیا، در ایران هرساله 34 هزار نفر در اثر سرطان می میرند كه 90 درصد آنها ساكنان گلستان، مازندران، گیلان و دشت مغان هستند چون 50 درصد از سموم و كودهای شیمیایی كشور در مزارع این مناطق استفاده می شود. با این حال هرساله بالغ بر 400 میلیون دلار یارانه كود شیمیایی از سوی دولت پرداخت می شود تا همچنان مصرف كود شیمیایی در ایران چندین برابر استاندارد های جهانی باشد.
همچنین در یك مطالعه دیگر توسط كارشناسان غلظت نیترات در چاه های آب اطراف شالیزارهای بابل تعیین و مشاهده شد كه بین مقدار مصرف كودهای ازته و آلودگی آب های زیرزمینی به نیترات همبستگی مثبتی وجود دارد. با توجه به حد مجاز ازت نیتراتی كه به وسیله سازمان بهداشت جهانی 45 میلی گرم در لیتر است، (در آمریكااین حد مجاز 10 میلی گرم در لیتر تعیین شده است) 25 درصد از چاه های نمونه برداری شده آب مشروب شهر بابل دارای غلظتی بیش از حد مجاز بودند.
|